Generał Stefan Rowecki „Grot” (1895–1944)

Generał Stefan Rowecki „Grot” – twórca i dowódca Armii Krajowej, podziemnego wojska polskiego w okupowanym kraju, bez wątpienia najważniejsza osoba w hierarchii polskiej konspiracji, jedyny, który mógł powiedzieć o sobie: „Armia Krajowa to ja”.

Podobnie jak wielu wybitnych oficerów Wojska Polskiego walczył w Legionach Polskich. Był jednym z najmłodszych wiekiem oficerów słynnej I Brygady pod komendą Józefa Piłsudskiego. Przeszedł cały szlak legionowych bitew – od ziem Królestwa Polskiego po Wołyń. W listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego WP i wziął udział w walce z najazdem bolszewickim. Po zakończeniu zmagań o granice Rzeczypospolitej pozostał w czynnej służbie wojskowej – początkowo jako pracownik Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego i redaktor „Przeglądu Wojskowego”, następnie jako dowódca pułku piechoty w Lesznie, a później Brygady „Podole”, elitarnego Korpusu Ochrony Pogranicza. Bronił Polski we wrześniu 1939 r. przed agresją niemiecką, dowodząc Warszawską Brygadą Pancerno-Motorową. Nie poddał się po przegranej kampanii, zdecydowany kontynuować walkę w konspiracji wojskowej. W 1940 r. został jej dowódcą i był nim do chwili aresztowania go przez gestapo w 1943 r. Zginął z rąk Niemców po wybuchu powstania warszawskiego, lecz okoliczności jego śmierci nie są znane do dziś. Jego aresztowanie i śmierć to najdotkliwsza strata, jaką Polskie Państwo Podziemne poniosło w czasie wojny.

Broszura z serii Patroni naszych ulic. Tekst: Marek Gałęzowski