Tom 8/2015

SPIS TREŚCI:

I. ARCHIWUM

Hanna Staszewska
Zintegrowany System Informacji Archiwalnej (ZoSIA) w archiwach państwowych. Informacje wstępne

Stanisław Koller
Znaczenie wykazu akt w procesie brakowania i niszczenia dokumentacji operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w latach 1956–1989. Zarys problematyki

II. ARCHIWA NA ŚWIECIE

Oleksandr Jakubiec
Wołodymyr Szczerbyćkyj i źródła archiwalne do opracowania jego biografii politycznej

Ivane Dżachua, Wladimer Łuarsabiszwili, Omar Tuszuraszwili
Archiwum MSW Gruzji – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość

Bertram Nickolay, Jan Schneider, Henry Zoberbier
Technologia i możliwe zastosowania zautomatyzowanej wirtualnej rekonstrukcji podartych akt Stasi (ePuzzler)

III. HISTORIA I USTRÓJ

Sylwia Wilczewska
Charakterystyka szefów WUBP/WUdsBP w Białymstoku w latach 1944–1956

Dariusz Burczyk
Obsada personalna Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Gdańsku (1946–1955)

Piotr Rybarczyk
„Strajk głodowy” studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w dniach 8–9 listopada 1957 r. w świetle dokumentacji SB

Wojciech Kunicki
Cena wolności. Agentura SB w Instytucie Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Przypadek Karola Sauerlanda

IV. DOKUMENTY

Bartłomiej Noszczak
Likwidacja getta w Otwocku (19 sierpnia 1942 r.) w relacji ks. ppłk. Jana Wojciechowskiego SJ

Łukasz Grabowski
Referat szefa Zarządu VII Zwiadowczego Dowództwa WOP płk. Stefana Sobczaka oceniający sytuację w pionie zwiadu WOP w pierwszym półroczu 1955 r.

Piotr Byszewski
Sprawa kryptonim „Prospekt” – inwigilacja Mariana Gołębiewskiego przez Departament III MSW (styczeń 1957 r. – czerwiec 1970 r.)

V. ARTYKUŁY RECENZYJNE I RECENZJE

Stanisław Salmonowicz, „Życie jak osioł ucieka…”. Wspomnienia, Gdańsk 2014, ss. 504 + wkł. ilustr.(Joanna Dardzińska)

VI. KRONIKA

Międzynarodowa konferencja „Uratowana historia. Wykorzystanie technologii informatycznej w procesie rekonstrukcji zniszczonych materiałów archiwalnych”. Katowice, 19 lutego 2014 r. (Anna Badura, Karolina Wieczorek)

Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”. Olsztyn, 27–28 października 2014 r.(Michał Kopczyński)

WYKAZ SKRÓTÓW ARCHIWALNYCH

INFORMACJA O AUTORACH

***

Zasób obecnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Gruzji stanowią materiały wchodzące wcześniej w skład trzech odrębnych archiwów historycznych: Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego Gruzji, Milicji Sowieckiej w Gruzji oraz Komunistycznej Partii Gruzińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej. W artykule przedstawiono genezę powstania tych archiwów, ich zasób, scharakteryzowano zawartość najciekawszych zespołów archiwalnych oraz strukturę organizacyjną Archiwum MSW. Omówiono również zagadnienia związane z popularyzacją zasobu archiwalnego, m.in. czasopismo „Archiwnyj Wiestnik”, wydawane w językach gruzińskim i angielskim, oraz uczestnictwo w produkcji filmów dokumentalnych. Poruszono dodatkowo kwestie dotyczące realizowanych projektów badawczych i współpracy międzynarodowej Archiwum MSW Gruzji z zagranicznymi organizacjami, uczelniami i muzeami.

Archiwum MSW Gruzji – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość (s. 91–108)

Jesienią 1989 r. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD usiłowało w trakcie tajnej operacji pozbyć się ogromnej liczby akt. Pracownicy Stasi podarli ok. 40 mln kartek papieru – przeciętnie na 4 do 30 części. W ciągu zaledwie kilku tygodni zniszczono w ten sposób co najmniej 6 kmb akt, drąc je na ok. 600 mln papierowych skrawków. Do dziś są one przechowywane w prawie 16 tys. dużych papierowych worków przez Urząd Pełnomocnika Federalnego do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD (BStU). Ręczne złożenie tak ogromnej liczby podartych stron możliwe jest tylko częściowo, co więcej, trwałoby niezwykle długo. Dlatego Instytut Fraunhofera do spraw Systemów Produkcyjnych i Technik Konstrukcyjnych w Berlinie (Fraunhofer IPK) w 2007 r. otrzymał od rządu federalnego zadanie opracowania kompleksowego systemu umożliwiającego zautomatyzowaną wirtualną rekonstrukcję podartych dokumentów Stasi.

Technologia i możliwe zastosowania zautomatyzowanej wirtualnej rekonstrukcji
podartych akt Stasi (ePuzzler) (s. 109–136)

Przyczyny, przebieg i skutki „strajku głodowego” zorganizowanego przez studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w listopadzie 1957 r. nie doczekały się dotąd wyczerpującego opracowania. A szkoda, dla studentów bowiem było to nie tylko duże przeżycie, lecz także niezapomniana lekcja samoorganizacji i solidarności w obliczu wspólnych problemów. Po wydarzeniach październikowych 1956 r. to właśnie bojkot uczelnianej stołówki stał się kolejnym wydarzeniem, które kształtowało postawy toruńskich studentów. Przyniósł też wymierny sukces w postaci wynegocjowania od strony rządowej funduszy pieniężnych, które mogły zostać przeznaczone na przygotowanie dodatkowej liczby posiłków dla najbardziej potrzebujących studentów. W artykule omówiono toruński „strajk głodowy” z perspektywy zachowanych materiałów Służby Bezpieczeństwa, uzupełnionych dokumentacją Archiwum UMK w Toruniu i Archiwum Państwowego w Bydgoszczy.

„Strajk głodowy” studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
w dniach 8–9 listopada 1957 r. w świetle dokumentacji SB (s. 177–208)