Projekt: Alojzy Bruski ps. „Grab”

1. Bohater Projektu:

Alojzy Bruski [fot.1], urodzony 7 kwietnia 1914 roku , Piechowice pod Kościerzyną. Krótki opis losów w latach 1944 – 1956: W 1944 roku został wyznaczony na dowódcę jednego z największych pomorskich zgrupowań partyzanckich AK pod kryptonimami "Bory", "Cisy-100", operującego na obszarze Borów Tucholskich. Liczył on około 150 partyzantów. Dzięki doskonałej taktyce i talentowi dowódczemu z grupą „Świerki” przeprowadził wiele udanych akcji przeciwko Niemcom oraz m. in. rozpoznał stanowiska wyrzutni V-1 i V-2 w rejonie Wierzchucinka (,,Jedliny 102”). W 1944r. Bruski zajął Czersk Świecki oraz przeprowadził największy bój partyzancki w rejonie Osie – Stara Rzeka – Różanno. Działalność partyzancką zakończył 19 stycznia 1945 roku w rejonie Maksymilianowa. W lutym 1945 roku ujawnił się w Bydgoszczy przed LWP. Po wyjaśnieniach złożonych NKWD został komendantem obozu dla internowanych Niemców w Zimnych Wodach (rejon Kapuścisk i Łęgnowa). Przypuszczalnie, mimo ujawnienia nie zaprzestał działalności w strukturach wiernych Rządowi Londyńskiemu. 29/30 kwietnia zbiegł wraz z grupą około 30 żołnierzy. Wraz ze zbiegłymi żołnierzami oraz częścią swoich dawnych partyzantów stworzył oddział ,,Świerki II”, mający na celu ochronę ludności przed Rosjanami. W maju ,,Świerki II” miały kilka starć z w rejonach: Łabiszyna, Nowej Wsi Wielkiej, Chrośnej i Brzozy Bydgoskiej. W tym samym miesiącu oddział został rozbity w miejscowości Kabat. Samego Bruskiego aresztowano w Bydgoszczy w czerwcu 1945. Początkowo, wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Poznaniu na sesji wyjazdowej z dnia 31 czerwca został skazany na karę 10 lat pozbawienia wolności. Potem, na osobistą interwencję Bieruta, wyrok zamieniono na karę śmierci i wykonano w więzieniu we Wronkach dnia 17 września 1947 r.

2. Autorzy:

Aleksandra Folek – opiekun, Filip Andracki, Kamil Białas, Kamil Czajkowski, Adrian Dereziński, Katarzyna Kalczyńska, Luiza Latos, Piotr Malich, Dawid Warawan.

3. Opis podjętych działań:

Szkolna wystawa poświęcona Żołnierzom Wyklętym 1 – 9 marca 2012 roku  w Izbie Pamięci Gimnazjum  nr 5 w Bydgoszczy [fot.2];

Wykład i warsztaty dla uczniów z pracownikiem IPN – u (została zaplanowana na kwiecień 2012 r.);

Informacja o naszych działaniach na stronie internetowej szkoły: gim5byd.szkolnastrona.pl

Instytucje i osoby wspomagające realizację projektu: dr hab. Zdzisław Biegański, prof. nadzw.  UKW w Bydgoszczy, dr Alicja Paczoska – Hauke z IPN w Bydgoszczy, dr hab. Andrzej Zaćmiński, prof. nadzw. UKW w Bydgoszczy.

4. Wrażenia z realizacji projektu:

Dzięki udziałowi w projekcie poznaliśmy tak wspaniałych ludzi jak kpt Janusz Pasturczak walczący z nazistowskimi Niemcami w 1939 roku,  Jan Perejczuk - aktywny działacz Sierpnia ’80 czy Alojzy Bruski – jeden z Żołnierzy Wyklętych. Nasza wiedza historyczna wzbogaciła się o wiele cennych faktów, a przede wszystkim poczuliśmy dumę z przynależności do tak wspaniałego i wojowniczego narodu, narodu, który na co dzień ma wiele wad i przywar, jednak gotowy jest zapłacić najwyższą cenę za ukochaną ziemię, kraj przodków. Poznaliśmy wiele mądrych i życzliwych osób, chętnie niosących pomoc i wspierających nasze wysiłki.