...Oto dziś dzień krwi i chwały... Bitwa o masyw Monte Cassino
Od zarania dziejów wszystkie próby marszu na Rzym od południa kończyły się na paśmie wzgórz nad doliną rzeki Liri. Każdy podporucznik armii włoskiej o tym wiedział, bo obronę (i atak) w tym rejonie studiowano w szkołach oficerskich jako klasyczny przykład pozycji górskiej o znaczeniu strategicznym.
Czerwone maki. Legenda bitwy o Monte Cassino
Pierwsza bitwa o Monte Cassino rozpoczęła się 17 stycznia 1944 r. Gen. John P. Lucas nie zdołał przełamać oporu niemieckiego. Od 15 lutego 1944 r. wznowiono atak. Naloty amerykańskich bombowców spowodowały zniszczenie klasztoru. Góra Cassino stała się pustynią – spalone drzewa oraz ruiny straszyły wyglądem i wydawały się jeszcze bardziej niedostępne niż przed rozpoczęciem natarcia.
Pacyfikacja za ukrywanie Żydów Rodzina Wąsowskich (Cegłów k. Mińska Mazowieckiego)
W pacyfikacji Cegłowa i sąsiedniej wsi Cisie zginęło 26 osób. Podczas akcji Niemcy wpadli na trop żołnierzy Armii Krajowej, którzy w jednym z mieszkań mieli odprawę. Większości konspiratorów udało się zbiec. Jeden z żołnierzy AK skutecznie odpierał atak, dając swoim kolegom czas na ucieczkę. Zabił co najmniej dwóch Niemców. Ostatnim nabojem odebrał sobie życie. Wydarzenia z czerwca 1943 r. prezentuje Damian Sitkiewicz.
Kurek, Kamiński, Żychoń i 17 maja 1944 r.
Czwarta bitwa o Monte Cassino rozpoczęła się 12 maja 1944 r. Zakończyła się sześć dni później. Straty polskich wojsk w tym czasie wynosiły 923 poległych, 94 zaginionych i 2931 rannych. Wśród ofiar byli: dowódca 5. Wileńskiej Brygady Piechoty płk Wincenty Kurek, dowódca 13. Wileńskiego Batalionu Strzelców „Rysiów” mjr Władysław Kamiński oraz jego zastępca mjr Jan Żychoń.
Ślad szpiegomanii. Plan sytuacyjny z inwigilacji British Council
Wśród materiałów operacyjnych Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego/Ministerstwa Spraw Wewnętrznych związanych z rozpracowaniem osób, grup, środowisk, stowarzyszeń, przedsiębiorstw i instytucji odnaleźć można obszerne materiały dotyczące inwigilacji British Council w Warszawie.
Tobruckie wyczyny podporucznika Mieczysława Sawickiego
W dziejach polskiej wojskowości istniały dwie wielkie jednostki złożone wyłącznie z ochotników, posiadające zarazem najwyższy odsetek żołnierzy z cenzusem naukowym. Były to I Brygada Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego i powstała ćwierć wieku później Brygada Strzelców Karpackich generała Stanisław Kopańskiego. Ich żołnierze przeszli do legendy i są narodową dumą.
Pamięć o Józefie Piłsudskim wśród polskiej emigracji żołnierskiej w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej
Największą w Stanach Zjednoczonych organizacją zrzeszającą byłych żołnierzy polskich czasu II wojny światowej było Stowarzyszenie Polskich Kombatantów. SPK powstało w osiem lat po zakończeniu II wojny światowej.
Pod znakiem Melpomeny i dziesiątej muzy. Artyści Andersa na „wielkiej drodze” ku niepodległości
Po niemieckim ataku na Polskę znaczna część przedstawicieli świata kultury znalazła się na wschodnich terenach RP. Inwazja Armii Czerwonej 17 września 1939 r. oznaczała początek masowych represji, których doświadczyli również ludzie ze środowisk twórczych. Dopiero „amnestia” z 30 lipca 1941 r. położyła kres prześladowaniom.
Gdy idzie o mechanizmy rozkładu demokracji parlamentarnej, istotne były dwie kwestie. Pierwszą było to, że konsekwencje zmiany systemu władzy odczuła nie tylko prawica, ale wszystkie środowiska polityczne, łącznie z tymi, które poparły zamach. Kwestia druga, to jednak brak pogłębionej refleksji nad tym, co się stało.
Ramię w ramię z Andersem. Podpułkownik Leslie Reginald Hulls
Za początek współpracy ppłk. Hullsa z gen. Andersem należy uznać koniec 1941 r., kiedy to rząd Wielkiej Brytanii zwrócił się do władz sowieckich o wyrażenie zgody na powołanie podpułkownika na oficera łącznikowego między władzami brytyjskimi a Armią Polską w ZSRS. Generał Anders stwierdził później, że Hulls był „bardzo oddany sprawie polskiej i przy tym znał dobrze zagadnienie rosyjskie”.
Choćby przyszło postradać życie...
13 maja 1901 r. w Ołońcu (północno-zachodnia Rosja) urodził się Witold Pilecki, rotmistrz WP, żołnierz AK, organizator ruchu oporu w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, uczestnik powstania warszawskiego.
Pogrzeb Józefa Piłsudskiego
13 maja 1935 r. zaczęły się uroczystości pogrzebowe zmarłego dzień wcześniej Józefa Piłsudskiego, mające charakter wielkiej manifestacji patriotycznej. Trwały one w sumie sześć dni, według szacunków wzięło w nich udział nawet 250 tysięcy osób. Ciało zmarłego spoczęło w Krakowie, w katedrze na Wawelu. Osobną uroczystością było pochowanie serca Marszałka – zgodnie z jego ostatnią wolą – w Wilnie.
